Duurzame en gezonde gebiedsontwikkeling

De duurzame gebiedsontwikkeling van het gevangenisterrein is een project waarin veel bedrijven, kennisinstellingen en de gemeente samenwerken. Maarten Markus, projectmanager Duurzaamheid bij AM, vertelt over de vooruitstrevende aanpak op het gebied van energie, circulair bouwen, duurzame mobiliteit en klimaatadaptatie.

Circulair bouwen

“De nieuwe stadswijk wordt volledig circulair gebouwd. Van de zes torens zijn er vijf gesloopt; het bouwafval hiervan wordt voor 98 procent opnieuw gebruikt. Soms is het heel direct zichtbaar, zoals bij de brugleuningen die gemaakt worden van celdeuren. Soms valt het minder op, zoals de oude gevangenismuren die als bestrating worden gebruikt of bij andere materialen die gerecycled worden om elders opnieuw als bouwmateriaal te worden gebruikt.”

“Circulariteit is meer dan alleen materiaal hergebruiken: alle gebouwen worden flexibel ontworpen. Als de toekomstige wensen van bewoners veranderen, kunnen gebouwen gemakkelijk hierop aangepast worden. De nieuwe materialen die worden ingekocht hebben een lange levensduur en zijn herbruikbaar.”

Lokaal opgewekte en hernieuwbare energie

“Alle energie in de gebouwen wordt hernieuwbaar opgewekt, door vooral gebruik te maken van zonnepanelen en windenergie. De opgewekte energie wordt verdeeld met een thermisch smart grid, een energienetwerk waar je warmtepompen op aansluit. Onder de autoluwe Kalverstraat loopt het duurzame warmtenet dat wordt gevoed door WKO bronnen. Hiermee wordt warmte en koude tussen de gebouwen uitgewisseld. Met dit thermisch grid wordt het ook mogelijk om andere gebouwen in de omgeving van Bajeskwartier van het gas af te halen.”

Autovrij met een deelmobiliteitshub

“Bajeskwartier wordt autovrij. Bewoners en bezoekers parkeren in een ondergrondse parkeergarage en lopen vanaf daar naar hun woning, via de wandelstraten, pleintjes en tuinen. Bewoners worden gestimuleerd om auto’s te delen met de komst van een mobiliteitshub. Hier maak je gebruik van deelvervoer: elektrische auto’s en fietsen, en op den duur ook bakfietsen en elektrische scooters. In 2020 is er al een deelmobiliteitshub opgericht met omwonenden van Bajeskwartier . Zo wordt nu al geleerd wat goed werkt, terwijl het plan nog in ontwikkeling is.”

Klimaatadaptatie

“Het klimaat verandert en woongebieden krijgen te maken met de gevolgen hiervan. Bajeskwartier wordt daarom ook ‘klimaatadaptief’. Oftewel: de wijk wordt ingericht om met periodes van grote hitte en hevige regenval te om te gaan. Door de woningen heel goed te isoleren en van duurzame koelte te voorzien. Door groene daken aan te leggen en talloze tuinen die opwarming van straten en omliggende gebouwen voorkomen. Ook wordt regenwater opgevangen in het gebied met technische maatregelen zoals infiltratiedaken en –installaties. Er komen watertuinen die vervolgens worden beplant en waar kinderen kunnen spelen.”

Healthy Living

“Duurzaamheid zit in meer dan stenen en installaties alleen. Bajeskwartier wil ook uitnodigen tot 'healthy living'. Om ergens gezond en gelukkig te leven zijn een groene leefomgeving, sociale contacten, schone lucht, rust en stilte en veel daglicht nodig. Gezond leven staat bij het ontwerp van de wijk en de gebouwen dan ook steeds centraal. De woningen worden hoog en licht met goede akoestiek. Er is geen overlast van auto’s, want die worden geweerd in de wijk. Ook komt er een heel groen landschap, met tientallen tuinen en daktuinen waar je kan spelen, ontmoeten, tuinieren, wandelen en sporten.”

“We blijven gedurende het ontwerpproces het plan continu verbeteren op basis van de bevindingen van het Living Lab. Samen met bewoners, gebruikers en met de vele partners van het project blijft het een ecosysteem voor innovatie. Ook wanneer de wijk na 2025 al lang en breed opgeleverd is.”