Buurtnetwerk De Plantage werkt hard aan een nóg groenere en duurzame buurt

Sinds 1 december 2021 kunnen wij als vijfenzestig leden van buurtnetwerk De Plantage collectief voordelige én duurzame artikelen inkopen en laten bezorgen. Het is een van de manieren waarop de Plantagebuurt al een aantal jaar bezig is om het gebied nóg groener en leefbaarder te maken. Daarbij werken we samen met de gemeente, maar steeds vaker ook met bedrijven en organisaties binnen en buiten de Plantage.

De Plantage

Wie de Plantagebuurt inrijdt, ziet het meteen: het is een opmerkelijk groene buurt. In de zeventiende eeuw werden aan deze kant van de Amstel tuinen en lusthoven aangelegd. En ook vandaag de dag zijn er opvallend veel parken en bomen, en natuurlijk groene instellingen zoals ARTIS en de Hortus Botanicus. Tegelijk staat de Plantage bol van de cultuur, van Carré en Hermitage tot het Tropenmuseum aan het Oosterpark.

Al die instellingen sloegen zo'n 15 jaar geleden (rond 2006) de handen inéén om als buurt te gaan samenwerken: om meer bezoekers te trekken, maar ook om het gebied groener en leefbaarder te maken. Voilà: De Plantage.

Om al die ambities waar te maken startten wij het programma Duurzame Plantage en betrokken we de hele buurt erbij; sinds januari 2019 zijn ook ondernemers, bewonersverenigingen en kennisinstellingen welkom bij het collectief. Op dit moment telt De Plantage zo’n vijfenzestig leden, van grote spelers zoals Hotel Arena tot een delicatessenzaak als Borrl Kitchen Deli.

Zero Waste Expeditie - elke week 45 vrachtwagens

Zo’n beetje het eerste milieuprobleem waarmee de Plantagebuurt de afgelopen jaren aan de slag ging, was afval. Want waarom moest elke organisatie zijn eigen afvalverwerker hebben? Tien cultuurinstellingen gingen hun afval scheiden, gezamenlijk inzamelen en zo veel mogelijk over water afvoeren – en dat scheelde meteen al 45 vrachtwagens per week! Dit was het startschot van de Zero Waste Expeditie Plantage, een programma met een even duidelijk als ambitieus einddoel: op den duur moet al het afval uit de buurt worden hergebruikt als grondstof.

In 2019 zat de Plantage al op een scheidingspercentage van 60% en de buurt had nog een belangrijke troefkaart: de recycling van swill, oftewel etensresten en organisch materiaal, zou dat percentage flink ophogen. Het liep helaas anders, omdat corona roet in het eten gooide: de cultuursector lag stil, minder afval betekende ook minder afvalscheiding en het percentage liep wat terug.

Die rustige periode gaf organisaties als Carré en de Hortus wél de tijd om intern hun zaken beter op orde te krijgen. Er werden green teams en challenges opgezet, zodat duurzaamheid op het netvlies bleef bij alle medewerkers: van horeca tot directie. De decorbouwers van Nationale Opera & Ballet hadden nu de tijd om de afvalstraat aan te pakken: zij zamelen nu wel 18 verschillende soorten afval in! Ook namen vrijwel alle culturele instellingen de afgelopen tijd afscheid van de PET-fles. Het gaat dus stilaan de goede kant op met de afvalverwerking.

Rondom een zandhoop en graafmachines staan mensen gefascineerd rondom een kuil te kijken.
Aanleg van energetische WKO tussen Hermitage en Hortus. De boor voor de aanleg van 430 meter (ondergrondse) transportleiding komt het eerst boven de grond.

Warmtewisselaars en zonnepanelen

Op het gebied van energie maakt de Plantage flinke stappen, ook al kun je dat niet altijd zien. Zo zijn de Hortus en de het museum de Hermitage sinds 2016 ondergronds met elkaar verbonden: met een dubbele transportleiding van bijna 430 meter. De Hermitage exporteert haar warmteoverschot naar de Palmenkas in de Hortus, en krijgt er koudeoverschot (via koud) van de Hortus voor terug om de museumzalen te koelen. En dat leidt tot een enorme besparing van gas en elektriciteit!

Ook andere culturele instellingen in de Plantage onderzoeken momenteel de mogelijkheden van een uitwisseling van warmte en kou. En dat is niet de enige manier waarop ze energie besparen. Instellingen zoals het Joods Cultureel Kwartier hebben grote stappen gemaakt met de toepassing van LED-verlichting.

Energiecollectief

Er valt meer te winnen op energiegebied, bijvoorbeeld door milieueisen te stellen aan de leverancier waarbij je gezamenlijk energie inkoopt. De cultuurinstellingen in de Plantage deden dat aanvankelijk via een stedelijk collectief, maar dat contract liep in 2019 af. Dat bood de buurt de kans om een nieuw, eigen energiecollectief op te zetten waarbij ook ondernemers en andere partijen konden aansluiten: Plantage Energie. Ondertussen zijn leden van De Plantage bezig om zelf energie op te wekken, vooral via zonnepanelen. Ook daarvoor is overleg met de buurt nodig.

Plantage Groene Deal

Van afvalboten tot zonnepanelen: De Plantage timmert op allerlei terreinen aan de weg. Van 2018 tot en met 2021 kreeg de buurt daarbij een welkome financiële steun in de rug van de gemeente Amsterdam met de subsidie Ruimte voor Duurzaam Initiatief. Ondertussen is De Plantage ook druk bezig om eigen inkomsten te genereren om de duurzaamheidsdoelstellingen te realiseren, onder meer via de Plantage Groene Deal.

Financieel voordeel voor het collectief

Het moet mogelijk zijn dat alle inspanningen op het gebied van duurzaamheid het collectief ook financieel voordeel opleveren. Vanuit die gedachte richt de buurt zich ook op instellingen en ondernemingen in de hele stad, binnen én buiten de Plantage. Iedereen die wil meedoen aan welk duurzaamheidsproject dan ook – van energiebesparing tot collectieve inkoop – kan zich inkopen met een eenmalige bijdrage. Op die manier werkt De Plantage met zo veel mogelijk partijen samen, en dat verhoogt de kans op succes. En doordat de deelnemers zelf aan de projecten bijdragen, kunnen nieuwe projecten op den duur weer vanuit de eigen spaarpot worden ontwikkeld. En dat gaat dit groene beleid ook écht duurzaam maken.

Wil jij samen met andere bewoners, bedrijven en/of instellingen een complex duurzaam project starten?

Dan kun je subsidie aanvragen voor de voorbereiding of uitvoering van dit initiatief bij de gemeente Amsterdam.

Vraag de subsidie aan op amsterdam.nl