November: het vergeten plantseizoen

Je zou het niet zeggen maar in November kan je nog steeds goed nieuwe planten in je tuin zetten. Zolang het niet vriest kan je nog prima knoflook planten, dan heb je in het voorjaar look in de tuin! Ook is het een goede tijd om rozen te planten.
En zolang het niet vriest kan je voorjaarsbollen planten. Denk aan tulpen, narcissen en irissen. Als ze er eenmaal staan, worden de vrolijkerds elk jaar groter zonder dat je er iets aan hoeft te doen. Plant kleinere soorten altijd in losse groepjes, dit is prachtig tussen bodembedekkers en heesters. En je weet wanneer het einde van die lange donkere winter in zicht is!
Je kan ook goed klimop planten nu. Deze inheemse klimplant bloeit in de late herfst. Hierdoor hebben insecten stuifmeel te smikkelen.

Fruitbomen planten

Wil je vruchtenbomen planten? November leent zich er uitstekend voor. Graaf een gat twee keer zo groot als de kluit. Maak een soort heuveltje, waar je de stam recht boven zet en spreid de wortels over het heuveltje naar alle kanten uit. Vul het gat met water en gooi dicht met compost en aarde. Druk de grond goed aan. De dagen erna flink water geven.

Kleur in potten en bakken

Er is nu overal winterheide te koop. Ook kan je Skimmia, winterviolen en de winterbloeiende sierkers (Prunus subhirtella ‘Autumnalis’} in bakken zetten. Het fleurt de boel behoorlijk op.
Let er wel op dat de gaten in de pot open blijven, overtollig water moet weg kunnen, anders gaan de wortels rotten. Vul de bakken altijd met verse potgrond voor je er nieuwe planten inzet.

Wortelstekken nemen

• Heb je mooie papavers of anemonen in de tuin? Je kan ze nu vermeerderen door een wortelstek te nemen. Je snijdt een paar wortels af en deze wortels laat je groeien en kun je later weer uitplanten in de volle grond.
• Haal een gezonde plant uit de grond
• Snijd één tot twee dikke wortels af vlak onder de bovenkant van de kluit
• Zet de plant meteen weer terug in de grond
• Snijd de wortels in stukken van vier tot vijf centimeter. Snijd de onderkant schuin af, de bovenkant recht
• Steek de stekken rechtop (met de rechte kant boven) in een bak met een mengsel van twee delen potgrond en een deel zand of speciale stekgrond. De bovenkant komt net niet boven de grond uit
• Zet op een koele, lichte plaats en geef af en toe water
• Zodra ze gaan groeien, zet je de jonge plantjes over in een bak met potgrond
• Plant ze in de tuin als het niet vriest, in de zachte winters van tegenwoordig kan dit misschien volgende maand nog.

Die afgestorven eenjarige planten knip je af en de afgeknipte stengels tussen andere planten op open stukken grond. Het geeft extra bescherming en vaak zitten er zaden en insecten in, waar vogels graag naar zoeken. Laat afgevallen blad ook liggen in je borders. Het beschermt en voedt de bodem.
Je vaste planten zijn nu ook uitgebloeid, je kan ze beschermen door ze af te dekken met bladeren. Vind je al dat afgestorven materiaal geen gezicht, vervang het dan door een lekkere laag compost, kaal maken en verder niets doen, is slecht voor de planten.

Herfstbollen

Had je in Augustus je herfstbloeiers aangeplant? Dan zorgen die nu voor kleur en wat kan je daar nu van genieten. Kleur op je balkon of terras
En heb je een gazon in je stadstuin? Tot 6 graden kan je het maaien.

Moestuin omspitten

Heb je een moestuin op zware grond dan is het nu tijd om die te spitten. Zandgrond pas in het voorjaar spitten (als de vorst uit de grond is). Je geveltuin is vaak meer zand. Doe er compost op. Laat de omgespitte kluiten gewoon liggen. Bemest de grond pas in maart.
Compost verbetert de bodemstructuur. Planten kunnen zo de voedingsstoffen beter opnemen. Je kan zelf compost maken.
Mest is meestal afkomstig van kippenpoep. Het bevat iets meer voedingstoffen dan compost en verbetert ook de bodemstructuur. Kippenmest is een uitstekende meststof voor groenten, kruiden, bomen en andere gewassen. Mest levert stikstof, fosfor en kalium en verbetert de bodem op verschillende manieren.
Organische mest is een combinatie van dierlijke mest en compost.

Snoeien

Snoeien in November is omstreden. Als het opeens hard gaat vriezen kunnen niet alle bomen en struiken hier even goed tegen. Fruitstruiken die kaal zijn kan je wel snoeien. Gesnoeide bomen zijn gezonder en dragen regelmatiger fruit dan wanneer de bomen niet gesnoeid worden.
Heb je een heel jong boompje met een doorgaande stam in je tuin, dan moet je hem snoeien om de vorm te behouden. Maar kijk wel uit, boompjes zoals een olijf of een fluweelboom kunnen niet goed tegen de kou en vinden het dus fijner om pas in april gesnoeid te worden.

De vijver

Ben jij de eigenaar van een kikkerbad? Dan moet je nu de dode waterplanten weghalen. In de winter kunnen ze gaan rotten en dan is het in het voorjaar voor nieuw vijverleven moeilijker tot bloei te komen. Je doet er goed aan de vijver verder zoveel mogelijk met rust te laten nu.

De dieren in de tuin

Vogels hebben vitamines nodig. In het najaar en in de winter hebben vogels extra behoefte aan vitamines. Die net iets te overrijpe appel is een waar feestmaal voor de vogels en nog gezond ook!

Hang vetbollen op, de mezen zijn er dol op.

En heb je al een egel schuilplaats in de tuin? Lees hoe je een egelvriendelijke tuin maakt in en bouw je eigen egelhuis!

Winterklaar maken van de tuin

• Controleer ook boombanden bij heesters en de stokken bij stamrozen.
• Vergeet niet je gereedschap en machines tegen het einde van de maand schoongemaakt en geolied op te bergen.
• Laat het water uit buitenleidingen van je tuinkraan weglopen en sluit de kraantjes van binnenuit als dat kan. Als je water in de buitenleidingen laat staan en het gaat vriezen kan de leiding kapot gaan.
• Controleer overwinterende planten ook nu al regelmatig op schimmels en (schild)luizen. Kijk de planten er regelmatig op na en neem maatregelen als dat nodig lijkt.
• Als je de blaadjes laat liggen zijn de insecten en egels gegarandeerd blij: ze kunnen zich erin verstoppen.

De kopfoto is gemaakt in de tuin van huis Willet-Holthuysen.