Op een frisse, zonnige ochtend staat de koffie al klaar bij de Eester; een buurtcoöperatie gevestigd in het Oostelijk Havengebied. Het bruist hier van de nieuwe ideeën. Bij de coöperatie werd vier jaar geleden een toekomstagenda gemaakt door de buurtbewoners zelf. Met deze agenda willen zij zorgen voor een buurt die zo leefbaar en toekomstgericht mogelijk is. Duurzaamheid staat hoog in het vaandel en is daarom één van de redenen dat de Energiecommissie is opgericht.

De Eester en het Oostelijk Havengebied

Het Oostelijk Havengebied heeft een oude havenstructuur van lange kades met pakhuizen en een aantal ‘eilanden’ zoals Java- en KNSM-eiland. Buurtcoöperatie de Eester wil sinds 2015 alle bewoners met elkaar verbinden. Dat is een hele klus. Want, inmiddels wonen er al 20.000 Amsterdammers in de buurt.

Meta, coördinator van de Eester, vertelt over het belang van de coöperatie: “Je kan de buurtcoöperatie zien als een platform voor ideeën uit eigen beweging. Alles wat wij hier doen is voor en door het Oostelijk Havengebied. We bouwen samen aan een duurzame, veilige en sociale buurt. Veel bewoners willen verantwoordelijkheid nemen voor wat zij belangrijk vinden. Dat heeft de verbinding tussen de mensen die hier wonen versterkt.”.

Een toekomst zonder aardgas

De Energiecommissie komt stap voor stap dichterbij de toekomstdroom. De helft van de woningen is vanaf de bouw in de jaren ’90 aangesloten op stadswarmte, een alternatief voor aardgas om gebouwen mee te verwarmen. De andere helft van de woningen maakt nog gebruik van aardgas. Het is de ambitie van de commissie om ruim vóór 2040 een volledig aardgasvrij Oostelijk Havengebied te hebben. Marian, projectleider van de Energiecommissie, vertelt over de plannen: “De komende jaren staan in het teken van het verbeteren van de woningen. We bekijken welke aardgasvrije oplossing het best bij het Oostelijk Havengebied past en wat daarvoor in de woningen moet gebeuren.”

Een tijd geleden liet een onderzoek zien dat het Oostelijk Havengebied zeer geschikt zou zijn voor aquathermie. Dat is een duurzame manier om woningen te verwarmen en te koelen met energie uit oppervlaktewater. Deze oplossing leek niet meer dan logisch omdat het gebied omringd wordt met water.

Maar toen de commissie verder kwam in het proces werd duidelijk dat er eerst andere dingen aangepakt moeten worden. Marian vertelt hoe de Energiecommissie haar plan moest aanpassen: “Om gebruik te maken van aquathermie moeten woningen goed geïsoleerd zijn. We kwamen erachter dat dit in veel gevallen nog niet in orde is. Aquathermie heeft veel potentie, maar we zijn gedwongen om toch een stapje terug te doen. Daarom hebben we onze aandacht nu meer gericht op het isoleren van de woningen. Op deze manier ondersteunen we vve’s (vereniging van eigenaren) om stappen te zetten richting aardgasvrij.”

Slim elektriciteitsgebruik en het energiecafé

De energiecommissie denkt nog verder dan alleen aardgasvrij. Ze wil graag meer gebruik maken van de daken in het Oostelijk Havengebied met ‘dakpotentie’. Dat betekent dat er ruimte is voor zonnepanelen. Op die manier kan de buurt zelf elektriciteit opwekken. Daarnaast is er op Sporenburg, een schiereiland van het gebied, een pilot gestart. Bewoners die een elektrische auto rijden worden gestimuleerd om op te laden op tijden dat er voldoende elektriciteit beschikbaar is; tijdens de daluren.

Maar, Marian en Meta weten dat succes in de energietransitie alleen mogelijk is wanneer de bewoners betrokken worden. Met het ‘Energiecafé’ dat regelmatig wordt georganiseerd wil de commissie dat de buren het gesprek met elkaar aangaan over de energietransitie. Hier worden experts uitgenodigd om te vertellen over bijvoorbeeld laadpunten in parkeergarages of hoe vve’s uit de buurt hun verduurzaming kunnen betalen. Er zijn ook vrijwillige energiecoaches aangesloten bij de commissie. De coaches wonen in de buurt en komen op afspraak langs bij hun buurtgenoten. Zij bekijken de woningen en geven advies over duurzaam wonen.

Met vallen en opstaan weet de Energiecommissie nu wat haalbaar is. Vol vertrouwen en met veel nieuwe ideeën gaan ze een duurzame toekomst tegemoet. Meta: “Het is een kwestie van herhalen en proberen. Uiteindelijk is het de bedoeling dat de bewoners van het Oostelijk Havengebied de urgentie inzien van de verduurzaming. Dat is het belangrijkste. Zo kunnen we samen de regie nemen in de energietransitie.”

Lees meer over aardgasvrije alternatieven.